Omgangsvormen worden opgetuigd in het belang van de baas. Als je je houdt aan de omgangsvormen, hoor je bij de groep. Omgangsvormen worden streng in de gaten gehouden. Een fout wordt zeer kwalijk genomen. Ik heb eens een programma gezien waarbij iemand ‘onderzoek’ deed naar de Hells Angels of een andere motorclub. Compleet met toetredingsceremonie ging dat. Vuurproef, pijntest…

Ik wil het over taal hebben. Belangrijk is dat men binnen de groep dezelfde taal spreekt. Ook bij de Hells Angels. In mijn boeken beschrijf ik mijn persoonlijke lijdensweg om toe te treden tot het ‘beschaafde lerarenkorps’. Vilein en zelfvertrouwen ondermijnend, en vooral subtiel: met meewarige glimlachjes, zelfs onverbiddelijker dan de Hells Angels-proef. Dáár kon je je tenminste nog rectificeren… bij een taaltest word je ongemerkt afgewezen, krijg je geen schijn van kans op herstel…of een tweede kans.

Er is nu veel over taal te doen. Dat was ook zo toen ik mijn studie begon, in 1975. “Nu mijn hoofdvak Taalbeheersing was, kreeg ik allerlei aardige onderwerpen: vrouwentaal en vrouwen-onderdrukkings-taal (#metoo avant la lettre), reclametaal, kindertaal, taal van stuiverromannetjes, taalfilosofie, retorica, schrijven … alles wat je met taal kan doen.” Ik studeerde af op sollicitatiegesprekken, waarbij duidelijk werd dat de gespreksleider tijdens de communicatie een sollicitant kan maken en breken… en dat daadwerkelijk doet. (Terloops toon ik eveneens aan dat examinatoren hetzelfde doen.)