Als een verhaal een flinke periode beslaat, zijn er ook momenten die overgeslagen kunnen worden. De lezer moet dat weten, denk ik. Voor een logische volgorde. De volgende week, na twee maanden, … het kan zelfs na jaren zijn dat de ‘problematiek’ wordt voortgezet. De lezer moet een tijdlijn kunnen construeren. Dus ook een flashback moet duidelijk zijn.

Er was een jaar verlopen sinds Ilja Iljitsj ziek geworden was. Vele veranderingen had dat jaar met zich meegebracht op allerlei plaatsen ter wereld. Hier waren onlusten uitgebroken, daar was de rust juist hersteld. Hier had een groot man zijn loopbaan beëindigd, daar was een ten tonele verschenen. Hier was men erin geslaagd opnieuw een der geheimen van het bestaan te ontraadselen, daar waren steden en generaties te ronde gegaan. Waar het oude leven was geweken, brak het nieuwe zich baan als jong gras…

Hierboven staat ‘voor een logische volgorde’. Dat hoeft niet. Een schrijver kan zijn hersenpan leeg storten zoals zijn herinneringen zijn opgeborgen. Dat is niet noodzakelijkerwijs chronologisch, het kan ook cyclisch zijn: dat steeds maar hetzelfde hem bezig houdt. Of nog onlogischer. Maar je maakt het de lezer wel héél moeilijk als je de chronologie los laat. Dat gebeurt wel bij Netflix-series.